سیستم ترمز بادی ماشین سنگین چیست و چطور عمل می‌‌کند؟

به گزارش کامیون نیوز؛ سیستم ترمز بادی ماشین سنگین یکی از سه نوع ترمزی است که برای کامیون‌ها استفاده می‌‌شود. این نوع ترمز قدرت بسیار بالایی دارد و به همین دلیل از آن برای خودروهای سنگین مثل کامیون و ید‌ک‌کش‌ها استفاده می‌‌شود. 

ترمز بادی کامیون برای اولین بار در سال 1868 اختراع شد که ابتدا برای قطار کاربرد داشت. البته در آن زمان سیستم ترمز بادی ماشین سنگین به صورت دستی عمل می‌‌کرد که یک اپراتور یا ترمزچی آن را می‌‌کشید.

سیستم ترمز بادی ماشین سنگین چیست؟

ترمز بادی ماشین سنگین سیستمی است که برای خودروهای سنگین از جمله تریلی‌ها، کامیون‌های سنگین و سبک استفاده می‌‌شود. این نوع ترمز سه نوع ترمز دیگر از جمله ترمز پدالی، ترمز دستی و ترمز اضطراری را حمایت می‌‌کند. از مزیت‌های استفاده از سیستم ترمز بادی کامیون می‌‌توان به تبدیل نیروی فشار هوا به نیروی مکانیکی اشاره کنیم. البته برای این عملکرد چندین قطعه درگیر می‌شود که در ادامه به آن می‌‌پردازیم.

ترمز بادی چگونه کار میکند؟

ترمز بادی کامیون به فشار هوا نیاز دارد تا بتواند خودروی سنگین را متوقف کند. این هوای فشرده توسط قطعه دیگری به نام کمپرسور فراهم می‌‌شود. به این صورت که راننده کامیون بر روی پدال ترمز فشار وارد می‌‌کند تا هوای فشرده تولید و سپس وارد قطعه دیگری به نام «بوستر ترمز» شود. بعد از این مرحله دیافراگم داخل بوستر حرکت می‌‌کند.

به دنبال حرکت دیافراگم، پیستون‌ها و جغجغه ترمز نیز حرکت می‌‌کند تا میل بادامک را بچرخاند. با چرخش قطعه بادامک، کفشکی‌ها باز می‌‌شود و سمت کاسه ترمز را حرکت می‌‌دهد. در همین زمان بین کاسه ترمز و کفشکی اصطکاک ایجاد می‌‌شود که نتیجه آن متوقف شدن کامیون است.

انواع ترمز بادی ماشین سنگین

ترمز بادی انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

ترمز بادی سه زمانی

یکی از انواع ترمز بادی به صورت سه زمانی عمل می‌‌کند. برای عملکرد سیستم ترمز بادی ماشین سنگین سه زمانه اتفاقاتی می‌‌افتد که عبارتند از:

مرحله شارژ ترمز

قبل از اینکه سیستم ترمز های بادی آزاد شوند، باید هوای فشرده مورد نیاز آن فراهم شود. سپس لنت‌ها آزاد می‌‌شوند تا زمان ترمز‌گیری، قابل استفاده باشند. در غیر اینصورت لنت در پروسه ترمزگرفتن، درگیر نمی‌شود.

مرحله ترمزگیری

وقتی راننده کامیون روی پدال ترمز فشار وارد می‌‌کند، فشار هوا کم می‌‌شود. در همین موقع، سوپاپ هوا را به سمت مخزن ذخیره حرکت می‌‌دهد تا لنت‌ها نیز به دنبال آن حرکت کرده و درگیر فرآیند ترمزگیری شوند.

مرحله آزادشدن

زمانی که لنت با هوای آزادشده درگیر می‌‌شود، فشار هوا افزایش می‌‌یابد و در نتیجه لنت را خلاص می‌‌کند.

ترمز بادی فنداسیون

در کنار ترمز بادی کامیون سه زمانه، نوع دیگری هم از این سیستم ترمز وجود دارد که به آن «ترمز بادی فنداسیون» گفته می‌‌شود. این نوع سیستم ترمز بادی کامیون از نظر عملکرد شباهت زیادی به ترمز قطار دارد. البته از جهاتی هم شباهت زیادی به ترمز بادی سه زمانه دارد. به این صورت که هوای فشرده را به سمت داخل لوله‌ها می‌‌فرستد و بعد آن را از طریق لنت‌ها رها می‌‌کند.

سیستم ترمز کمکی کامیون

نوع دیگری از سیستم ترمز بادی ماشین سنگین «ترمز کمکی» (Intarder) محسوب نمی‌شود. بلکه از آن در کنار سیستم ترمز بادی استفاده می‌‌کنند و وجود آن می‌‌تواند به جلوگیری از فرسودگی ترمزبادی کمک زیادی کند. این ترمز کم حجم و سبک است و از آن برای انتقال قدرت در فرآیند ترمزگرفتن استفاده می‌‌شود.

از کاربردهای سیستم ترمز کمکی باید به کاهش فشار و تنش بر روی سیستم ترمز اشاره کرد. به طوری که تا 90 درصد از فشار بر روی ترمز می‌‌کاهد و در نتیجه از کاهش طول عمر و فرسودگی ترمز بادی کامیون پیشگیری می‌‌کند.

ترمز بادی ماشین سنگین برای شیب‌های طولانی و کوهستانی استفاده می‌‌شود. به گونه‌ای که سرعت کامیون و ماشین سنگین را تا حد زیادی کاهش می‌‌دهد و از وقوع حوادث ناگوار پیشگیری می‌‌کند. از دیگر قابلیت‌های ترمز کمکی باید به قدرت آن در برابر تعویض دنده و سایر سیستم‌های ایمنی خودرو مانند ABS و ESP اشاره کنیم.

تمامی کامیون‌‌ها و ماشین‌های سنگین که در کنار سیستم ترمز بادی دارای ترمز کمکی نیز هستند، به سادگی دچار فرسودگی نمی‌شوند. وجود این ترمز در کنار ترمزبادی می‌‌تواند در کاهش هزینه‌های اضافه موثر باشد.

اجزای سیستم ترمز های بادی

حالا که به نحوه عملکرد سیستم ترمز بادی و انواع آن پرداختیم، خوب است در مورد اجزایی که در عملکرد آن ایفای نقش می‌‌کنند، اطلاعاتی داشته باشید. برخی از مهم‌ترین قطعات سیستم ترمز بادی ماشین سنگین عبارتند از:

کمپرسور ترمز بادی

این قطعه به منظور تامین هوای فشرده کاربرد دارد. به این صورت که هوای فشرده را به سمت تانک باد به حرکت درمی‌آورد. در واقع با این کار فشار هوای سیستم را متعادل می‌‌کند تا ترمز بادی بتواند به درستی عمل کند.

تانک باد

یکی دیگر از قطعات مهم در نحوه عملکرد سیستم ترمز بادی «تانک باد» نام دارد که برای ذخیره هوای فشرده استفاده می‌‌شود. این هوا در مواقعی که کمپرسور به‌درستی کار نکند، وارد عمل می‌‌شود.

فیلتر خشک‌‌کن ترمز بادی

فیلتر خشک‌‌کن هم از دیگر اجزا مهم در ترمزهای بادی محسوب می‌‌شود که بین کمپرسور و تانک باد قرار دارد. این قطعه قادر است هوای ورودی به سیستم ترمز را تصفیه کند. به این صورت که رطوبت، روغن و آلودگی‌ها را از آن بگیرد. سپس قطعه‌ای دیگر به نام بوستر ترمز وارد عمل می‌‌شود تا هوای فشرده کمپرسور را به نیروی مکانیکی تبدل کند.

بوستر ترمز بادی

این قطعه مهم از سه قطعه دیگر تشکیل شده است: دیافراگم، فنر و میل پیستون. هنگامی که بر روی پدال ترمز فشار وارد می‌‌شود، فشار هوا دیافراگم را بالا می‌‌برد. به دنبال آن، میل پیستون هم بیرون رانده می‌‌شود.

جغجغه ترمز بادی

یکی دیگر از مهم‌ترین اجزا در سیستم ترمز بادی کامیون «جغجغه ترمز» نام دارد. این قطعه از طریق دو شاخه به بوستر ترمز متصل شده است. کاربرد آن برای تنظیم فاصله کفشکی‌ها با کاسه ترمز است. به محض اینکه میل پیستون بیرون رانده می‌‌شود، جغجغه که به آن متصل است، به حرکت در می‌‌آید. سپس نوبت به میل بادامک می‌‌رسد که می‌‌چرخد و کفشکی‌ها باز می‌‌شوند.

سخن پایانی

آنچه در مورد سیستم ترمز بادی ماشین سنگین، نحوه عملکرد و اجزای آن گفته شد، برای آشنایی بیشتر رانندگان کامیون‌هاست. به هر حال وقتی اطلاعات شما در زمینه عملکرد و اجزا این قطعه افزایش یابد، در استفاده آن بهتر عمل می‌‌کنید. از سوی دیگر استفاده از ترمز کمکی در کنار ترمز بادی هم می‌‌تواند به جلوگیری از هزینه‌های اضافه کمک زیادی کند.