عملکرد پلوس در خودرو

به گزارش کامیون نیوز – از قطعات مهم و کاربردی جلوبندی خودرو می‌توان به پلوس اشاره کرد. این قطعه کارایی مهمی دارد و به همین خاطر در این مقاله به طور کامل در مورد آن به شما توضیح خواهیم داد.

پلوس چیست؟

پلوس (Axle Shaft) یکی از مهم ترین قطعات در جلوبندی خودرو است که وظیفه‌ی انتقال نیرو از دیفرانسیل به چرخ را بر عهده دارد. دیفرانسیل وظیفه تنظیم دور چرخ ها را به عهده دارد و مابین چرخ‌های راست و چپ، عقب و یا جلو قرار گرفته است.

در واقع نیروی تولید شده توسط موتور ماشین به چرخ‌های محرک منتقل می‌شود. این روند در خودرو‌های دیفرانسیل عقب و جلو مسیر متفاوتی را طی می‌کند.

در خودروهای دیفرانسیل عقب یا محرک عقب، نیرو پس از موتور از طریق میل گاردان به دیفرانسیل و سپس از طریق دو پلوس به چرخ ها منتقل می‌شود.

در خودروهای دیفرانسیل جلو یا همان محرک جلو، دیفرانسیل در داخل گیربکس است به همین دلیل گیربکس این خودروها معمولا بزرگتر از حد معمول است. نیرو از طریق گیربکس مستقیما به دیفرانسیل و سپس از طریق دو پلوس به چرخ‌های جلو منتقل می‌شود.

این مساله و این شیوه مزایا و معایب خود را دارد. خوبی این طرح، عدم اتلاف نیرو و انتقال سریع قدرت به عضو بعدی است. همچنین تعمیر و نگهداری عضوی به نام گاردان حذف شده و وزن خودرو کاهش می‌یابد. همچنین در داخل اتاق خودرو محدودیت فضایی ایجاد نشده و فضا به صورت مفید استفاده می‌شود.

اما معایبی نیز این سیستم دارد. پیچیده شدن سیستم مسیر انتقال قدرت و بزرگ شدن گیربکس از عیب‌های این سیستم است. همچنین نیاز به تعمیر و نگهداری مداوم از دیگر معایب این سیستم است.

پلوس توسط اتصال هزار خاری با دیفرانسیل درگیر شده و توسط یک شفت نسبتا بلند نیرو را به چرخ منتقل می‌کند. گشتاور حاصل از گیربکس باید از طریق یک شفت قوی به چرخ ها منتقل شود به همین دلیل شفت پلوس معمولاً قطور و از آلیاژی قوی انتخاب می‌شود.

عملکرد قفل پلوس چیست؟

وقتی خودرو در حال حرکت است، چرخش تایر‌های محور جلو باعث چرخیدن پلوس‌ها شده و این حرکت دورانی به درون هوزینگ دیفرانسیل منتقل می‌شود. در نتیجه کرانویل شروع به چرخش کرده و پینیون را می‌چرخاند.

چرخش پینیون باعث می‌شود تا گاردان جلو که به آن متصل است، همیشه در حال کار باشد. این درگیری دائم در قطعات محور جلو باعث می‌شود تا همیشه نیاز به مراقبت و سرویس و کنترل واسکازین دیفرانسیل جلو باشد و گریس‌کاری گاردان جلو همیشه انجام شود که در ناحیه چهار‌شاخ‌ها مشکلی پیش نیاید. اما وقتی پلوس خلاص‌کن ‌روی محور جلو نصب می‌شود، انتقال حرکت از تایر‌ها به پلوس قطع شده و در نتیجه تمام قسمت‌های بعدی یعنی کرانویل، پینیون، چهار‌شاخ‌ها و گاردان در زمانی که لازم نیست، حرکتی ندارند. فشار وارد بر مسیر انتقال نیرو به هنگام سواری با حالت ۴WD موجبات نیاز به قفل پلوس را ایجاد کرد.

قفل پلوس بر روی مرکز چرخ‌های جلو و در واقع انتهای پلوس‌های جلو وصل می‌شود و بر روی آن اهرمی قرار دارد که دارای دو وضعیت آزاد (Free) و درگیر (Lock) است. وقتی که احتیاجی به استفاده از “دنده کمک” نداریم، یعنی در واقع احتیاج به انتقال نیرو به چرخ‌های جلو نداریم، این اهرم باید در حالت آزاد یا Free باشد و در غیر این صورت، یعنی وقتی بخواهیم نیرو را به هر چهار چرخ منتقل کنیم، این اهرم را در حالت قفل یا Lock قرار می‌دهیم.

پلوس خلاص‌کن دارای یک چرخ‌دنده است. این چرخ‌دنده جایگزین چرخ‌دنده دائمی موجود در محور می‌شود. که درگیری یا عدم درگیری آنها با یکدیگر مسبب درگیری یا عدم درگیری چرخ‌های محور جلو با پلوس‌هاست به طور کلی عملکرد قفل پلوس درگیر و خلاص‌کردن دیفرانسیل جلو در خودروهای دو دیفرانسیل قدیمی ‌است.

به عبارت دیگر اگر خودرو در حالت ۴WD قرار بگیرد و هردو قفل پلوس در حالت قفل (Lock) قرار داشته باشند، مانند زمانی که قفل پلوس وجود نداشت، نیرو به هر چهار چرخ منتقل می‌شود. اما اگر در همین حال یکی از قفل پلوس‌ها را در حالت آزاد یا خلاص (Free) بگذاریم، به دلیل نحوه عملکرد دیفرانسیل، انتقال نیرو به محور جلو از کار افتاده و با اینکه نیرو به دیفرانسیل جلو منتقل می‌شود اما به دلیل قطع بودن ارتباط چرخ با پلوس، هیچ نیرویی به چرخ‌ها منتقل نمی‌شود و نیروی انتقال یافته در دنده‌های کرانویل و پینیون و پلوس‌ها آزادانه هرز می‌زند.

با وجود این قطعه و قرار دادن آن در حالت خلاص از چرخش بی‌دلیل قطعات داخلی محور جلو (به دلیل اتصال استاندارد چرخ‌ها با پلوس‌ها) جلوگیری می‌شود که همین امر مزیت‌های بسیاری چون بهبود فرمانپذیری، کاهش استهلاک، کاهش مصرف سوخت و کاهش هزینه‌های سرویس و نگهداری را به همراه دارد.

خودروهای دو دیفرانسیل امروزی و مدرن دیگر از پلوس خلاص‌کن بهره نمی‌برند. در این خودروها با قرار دادن وضعیت دنده کمک و در گیر‌کردن محور جلو به صورت اتوماتیک ، پلوس‌ها در‌گیر می‌شود و در صورت خلاص‌کردن دنده کمک پلوس‌های جلو در وضعیت خلاص قرار می‌گیرند.