به گزارش کامیون نیوز – پیشرانه خودرو دارای اجزای مختلفی می‌باشد که با سطح پیچیدگی بالا با یکدیگر در ارتباط هستند و عدم سلامت هر یک در کارکرد دیگر اجزاء تاثیر گذار خواهد بود. با توجّه به اینکه موتورهای درون سوز به دلیل احتراق‌های داخلی دارای حرارت بالایی هستند نیاز به یک سیستم مشخص برای ایجاد دمای متعادل پیشرانه و پایدار نگه داشتن آن می‌باشد. قطعات مختلفی در این کار سهیم هستند.
پیشرانه‌ی خودروهای امروزی اغلب با کمک آب یا یک مایع خنک کننده سرد می‌شوند. این مایع در اطراف موتور جریان دارد و با جذب گرمای موتور به سمت رادیاتور هدایت میشود تا در مجاورت جریان هوا دوباره خنک شود. امّا مایع خنک کننده تنها هنگامی که دمای پیشرانه بالا رود باید به رادیاتور منتقل شود. بنابراین، میان پیشرانه و رادیاتور قطعه‌ای به نام ترموستات خودرو قرار می‌گیرد که با افزایش دمای موتور باز شده و جریان مایع را برقرار می‌سازد.
ترموستات خودرو در واقع عامل تعیین کننده برای ورود سیستم خنک کننده موتور به مدار محسوب میشود. در واقع هنگامی که پیشرانه خودرو سرد باشد ترموستات با مسدود کردن جریان مایع خنک کننده باعث افزایش سریع دمای موتور میشود. در مقابل هنگامی که دمای پیشرانه از حد مشخصی افزایش یابد، ترموستات مسیر جریان آب را باز کرده و آن را به سمت رادیاتور هدایت می‌کند.
دمای کاری ترموستات‌ها با هم متفاوت است امّا معمول‌ترین دما برای آن حدود ۸۲ درجه سانتی‌گراد است. به بیان ساده هرچه دمای ترموستات پایین‌تر باشد، موتور خودرو در دمای پایین‌تری کار می‌کند و سیستم خنک کننده نیز در دمای کمتری وارد مدار میشود.
اساس کار ترموستات چیست؟
متوجّه شدید که وظیفه اصلی ترموستات حفظ دمای موتور در نقطه ایده‌آل است. عملکرد ترموستات از عملکرد دیگر اجزاء سیستم خنک کننده شکل می‌گیرد. ترموستات ساختار ساده امّا جالبی دارد. این قطعه دارای یک سیلندر کوچک است که در داخل موتور قرار دارد. این سیلندر مملو از موم است و در داخل آن نیز یک میله به نام سوپاپ ترموستات قرار دارد. موم داخل سیلندر در دمای کاری ترموستات (۸۲ درجه سانتی گراد) به مایع تبدیل شده و منبسط میشود. در نتیجه سوپاپ ترموستات نیز به سمت بیرون هدایت شده و مسیر جریان آن باز میشود. آب شدن موم تدریجی است. بنابراین هرچه دمای پیشرانه بالاتر رود، موم منبسط‌تر شده و سوپاپ بیشتر باز میشود.
اجازه دهید برایتان واضح‌تر بگوییم که اساس کار ترموستات چیست؟ در بخش بالا گفته شد کارکرد درست ترموستات بسته به کار کرد دیگر اجزاء چون پمپ آب است. پمپ آب اجازه می‌دهد آب به سمت موتور حرکت کند. با جریان یافتن آب در اطراف موتور گرمای آن جذب آب شده و سپس از طریق شلنگ خارج شده و سپس وارد رادیاتور میشود. در این فرآیند دمای موتور بوسیله آب یا مایع خنک کننده کاهش پیدا می‌کند. با وارد شدن آب گرم به رادیاتور گرمای آن آزاد میشود و سپس از طریق فن رادیاتور خنک می شود. مجددا مایع خنک شده از شلنگ خروجی خارج می شود تا دوباره وارد پمپ شادو چرخه کاهش دمای موتور دوباره انجام می شود. این فرآیند به طور مکرّر تا زمانی که موتور روشن است انجام میشود.
امّا اگر دمای موتور متعادل باشد و نیازی به خنک سازی نباشد چه؟ در این وضعیت ترموستات ایفای نقش می‌کند و از عبور مایع خنک کننده جلوگیری می‌کند تا موتور بتواند به دمای مناسب و متعادل برسد.
علائم خرابی ترموستات خودرو
راست است که می‌گویند ماشین شبیه به بدن انسان عمل می‌کند. دقیقاً همان‌طور که بدن ما تحت تاثیر تغییرات دمایی دچار مشکل میشود ماشین‌ها هم نیز به شیوه‌ای مشابه عمل می‌کنند. ترموستات با مسئولیت تنظیم تغییرات دمای خودرو باید عملکرد صحیح و مناسبی داشته باشد تا بتواند وظیفه خود را به درستی انجام دهد و عملکرد مطلوب پیشرانه را تضمین کند. امّا اینکه ترموستات خراب شود و کار نکند دارای علائم و نشانه هایی می‌باشد که بهتر است هر راننده‌ای با آنها آشنا شود.
در قسمت زیر عموم نشانه‌های خرابی ترموستات شرح داده شده است:
- تغییرات دمایی غیرعادی پیشرانه
- نشت مایع خنک کننده به بیرون
- افزایش مصرف سوخت خودرو
- افزایش مصرف روغن موتور
- تغییرات دمای کابین
- شنیده شدن صدای غیر معمول از پیشرانه
- خرابی بخاری
- تغییرات دمایی غیرعادی پیشرانه
خرابی ترموستات خودرو اغلب به صورت تغییرات دمای غیر معمول خود را نشان می دهد. در واقع اگر خودروی شما پس از ده تا بیست دقیقه کار کردن عادی جوش می آورد، خرابی ترموستات می تواند یکی از دلایل آن باشد. به طور کلی تغییرات دمایی می تواند هم به صورت کاهش دما و هم افزایش دما خود را نشان دهد.
بی توجهی به خرابی ترموستات می تواند تاثیرات جبران ناپذیری بر کارکرد پیشرانه خودروی شما بگذارد که از جمله آنها می توان به فرسایش بیش از حد پیشرانه اشاره کرد.
- نشت مایع خنک کننده به بیرون
یکی از مهم‌ترین نشانه‌های خرابی ترموستات نشت مایع خنک کننده است. همان‌طور که متوجّه شدید وظیفه ترموستات خودرو ایجاد جریان مایع خنک کننده در اطراف موتور است. امّا اگر مایع خنک کننده به بیرون نشت کند احتمالاً ترموستات خودرو دیگر قابلیت باز شدن ندارد و آب رادیاتور به دلیل فشردگی زیاد به بیرون نشت کرده است. این نشتی ابتدا ممکن است تنها در اطراف ترموستات دیده شود امّا باید آن را بسیار جدّی گرفت. چرا که ممکن است به دلیل فشار بالا به مجاری موتور نیز سرایت کند.
- افزایش مصرف سوخت خودرو
هم گرمای بیش از حد و هم کاهش دمای بیش از حد موتور تا حد زیادی خطرناک می‌باشد و به مصرف سوخت آسیب می‌زند.خرابی ترموستات خودرو به معنای عدم کارکرد موتور در دمای مناسب خواهد بود. بنابراین پیشرانه خودروی شما نمی‌تواند در بهینه‌ترین حالت ممکن کار کند و در نتیجه مصرف سوخت آن نیز بسته به میزان خرابی ترموستات افزایش می‌یابد. از این رو، خرابی این قطعه را نیز باید به فهرست دلایل افزایش مصرف سوخت خودروی خود اضافه کنید.
- افزایش مصرف روغن موتور
افزایش دمای موتور ناشی از خرابی ترموستات خودرو می تواند به مصرف بیشتر روغن موتور نیز بیانجامد. در واقع هر چه دمای موتور افزایش یابد بخشی از روغن آن بخار می شود. بنابراین، پایین نگه داشتن دمای پیشرانه موجب کاهش مصرف روغن آن نیز می شود.
- تغییرات دمای کابین
تغییر دمای کابین یکی دیگر از نشانه‌های خرابی ترموستات می‌باشد. تغییرات ناگهانی اتاقک کابین به این صورت می‌باشد که به یک‌باره کاهش و یا افزایش پیدا می‌کند.
- شنیده شدن صدای غیر معمول از پیشرانه
علاوه بر تغییرات دما پیشرانه شنیده شدن صداهای غیر طبیعی از محفظه موتور می‌تواند نشانه‌ای از خرابی ترموستات باشد. این صداها ممکن است از داخل رادیاتور یا موتور ایجاد شود. صدایی شبیه به تق تق که خرابی ترموستات و ایجاد مشکلات بزرگتری را اعلام می‌کند.
- خرابی بخاری
اگر در محیط های سردسیر زندگی می‌کنید می‌توانید از کار نکردن بخاری خرابی ترموستات را نیز تشخیص دهید. در این وضعیت به احتمال زیاد ترموستات به جای بسته شدن باز خواهد ماند این امر باعث میشود به جای گرمای بیش از حد بخاری دچار نقض شود. زیرا در زمانی که موتور نیازی به کاهش دما ندارد مایع خنک کننده به جریان خود ادامه می‌دهد. بنابراین اگر در آب و هوای سردتر زندگی می‌کنید حتماً بخاری خودرو را نیز چک کنید.
بسیار ممنونم از تهیه کننده و ناشر مطلب